Gaat na afvalscheiding alles op één hoop?

“Ach, dat gescheiden ophalen van afval, uiteindelijk gooien ze toch weer alles op één hoop.” Je hoort dit wel eens. Vaak is het een excuus om geen moeite te doen om (goed) te scheiden.

Het is natuurlijk ook een rare gedachte, want wie gaat nou eerst scheiden om het later weer op één hoop te gooien? Dan moet je wel een beetje gek zijn.

Toch is er bij het gescheiden inzamelen en recyclen een probleem.

Dat probleem zit niet in het oud papier en gebruikte glazen flessen en potjes. Daarvan wordt 75% gerecyceld. Dat gaat gewoon goed. Bovendien scheiden we oud papier al sinds jaar en dag. Vaak zijn het ook verenigingen die het ophalen.

Glas apart aanbieden is aantrekkelijk omdat het een kick geeft om het in de glascontainer te laten glijden en kapot te laten vallen.

GFT

Het voordeel van gft is dat we ons goed kunnen voorstellen dat er compost van van gemaakt wordt. Bovendien bieden gemeenten vaak gecomposteerd gft aan.

Toch ligt hier wel een probleem. Sommige vrachtwagenladingen gft zijn namelijk door milieu-viezeriken zó vervuild met ander afval, dat ze toch de oven ingaan. Vooral hierdoor wordt toch nog veertig procent verbrand.

Metaal                                                                                  

De recycling van metalen verpakkingsmateriaal en de drankpakken gaat goed. Blik kan ook eindeloos gerecycled worden in nieuw blik. En van drankenpakken wordt onder meer toiletpapier gemaakt.

Plastic

Het lastigste probleem bij de afvalverwerking is het plastic verpakkingsmateriaal. Het is een verzamelnaam van stoffen die in aparte facties gescheiden moeten worden.

Verwerkt tot korrels komen ze in grote balen terecht om weer in nieuwe producten verwerkt te worden. Denk aan afvalzakken, bermpaaltjes, straatmeubilair, bakjes en bloempotten.

Van de statiegeldflessen wordt bijna 100% gerecycled. Dat is reden om ook op kleine flesjes en blikjes statiegeld te gaan heffen, want van het totale verpakkingsplastic moet ruim de helft verbrand worden.  

De schuldigen zijn de inwoners die rotzooi bij het plastic afval gooien, maar ook de verpakkingsindustrie, door verschillende materiaal op elkaar te plakken, zoals plastic en metaal in chipszakken. Sommige plastics zijn ook zelf al moeilijk te recyclen.

Wie roept ‘ze gooien het toch allemaal op één hoop’ heeft min of meer voor de helft gelijk (wat verbrand wordt), maar de kans is groot dat hij/zij er zelf medeschuldig aan is, want dit soort kreten is meestal een smoes om niet fatsoenlijk te scheiden.

Buitenland

Een lastig probleem is de afzet van het gebruikte plastic. In ons land is er te weinig belangstelling voor, daarom moet een aanzienlijk deel naar het buitenland.

Het grootste deel daarvan gaat naar Azië, onder meer India en Indonesië en naar China, totdat dit laatste land in 2018 zijn grenzen hiervoor sloot. 

Inmiddels is ook Turkije een afzetland.

In de cijfers wordt het geëxporteerd gebruikt plastic geacht gerecycled te worden, maar vaak komt het op een vuilnisberg, en soms in de natuur terecht.

Dit probleem maakt het bedrijf Save Plastics extra te prijzen. Het maakt van afvalplastic allerlei nuttige producten. De directeur woont met zijn gezin inmiddels zelfs in een van gebruikt plastic afval gemaakte woning. Gemeenten die echt iets aan het plastic probleem willen doen, zouden daar eens moeten gaan kijken!

Terugdringen restafval?

Gemeenten hebben als doel om de hoeveelheid restafval terug te dringen. Dan kunnen ze onder meer doen door het reinigingsrecht van de hoeveelheid aangeboden restafval afhankelijk te maken (diftar).

Daarvoor betalen ze wel een fikse prijs doordat het minder sociale lieden prikkelt om restafval door het gft of pmd te mengen. Hierdoor neemt de vervuiling van die afvalstromen toe en gaat alsnog een groter deel de oven in.

In welke mate dit gebeurt, hangt onder meer af van de sociale controle. Die is in kleinere plaatsen veel groter. Daar moet het overgrote deel van de inwoners een eigen mini-container of doorzichtige vuilniszak voor hun deur zetten.

In steeds meer gemeenten moeten de inwoners hun vuilniszakken in een ondergrondse container gooien. Daar ontbreekt de sociale controle en opspoorbaarheid door milieutoezicht grotendeels.

Of liever nascheiden?

Er zijn ook mensen die recyclen prima vinden, maar het scheiden achteraf door de afvalbedrijven willen laten gebeuren. Nascheiding.

Die werkt beter dan gescheiden aanbieden in de gemeenten waar het scheidingsgedrag van de inwoners slecht is. Geen wonder dat Rotterdam, Amsterdam en Utrecht inmiddels voor nascheiding hebben gekozen.

Het nascheiden is aantrekkelijker naarmate de installaties die dat doen technologisch geavanceerder is. En ze worden steeds geavanceerder.

De kans is dan ook groot dat méér gemeenten op nascheiden gaan overstappen, te beginnen met de grotere gemeenten, met een laag recylce-percentage.

Dit kan echter geen reden zijn om als burger zo lang dat niet is gebeurd, slecht te scheiden. Dit ook omdat gemeenten goede redenen kunnen hebben om gewoon aan de bron (bij ons zelf) te blijven scheiden.

Misschien is er geen goede scheidingsinstallatie in de buurt. Er kunnen met afvalbedrijven langerlopende contracten zijn afgesloten. En/of de inwoners scheiden misschien zo goed dat een nascheidingsinstallatie het niet beter kan.